Zgodnie z § 2 ust. 2 ustawy nr 474/2013 Dz.U. w przypadku pobierania opłat za korzystanie z określonych odcinków dróg lądowych wraz z późniejszymi zmianami w obowiązującym brzmieniu, opłaty drogowe mogą być pobierane za korzystanie z określonych odcinków dróg przez pojazdy samochodowe o maksymalnej dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 t lub zespoły pojazdów o maksymalnej dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 t, o których mowa w § 4 ust. 2 litera b) i c) ustawy nr 106/2018 Dz. U. o użytkowaniu pojazdów drogowych w ruchu drogowym oraz o zmianie i uzupełnieniu niektórych ustaw, wraz z późniejszymi zmianami (pojazdy kategorii M i N), z wyjątkiem pojazdów silnikowych kategorii M1, a także oprócz zespołu pojazdów silnikowych kategorii M1 i N1.

Rozporządzenie Rządu nr. 497/2013 Dz.U., które określa sposób obliczenia opłaty drogowej, wysokość stawki opłaty drogowej oraz system zniżek ze stawek opłaty drogowej za używanie określonych odcinków dróg w brzmieniu obowiązującym, ustanawia:

 a) sposób obliczenia opłaty drogowej i wysokość stawki opłaty drogowej za 1 km odległości przejechanej po określonym odcinku drogi dla kategorii pojazdów o największej dopuszczalnej masie całkowitej:

  • od 3,5 t do 12 t,
  • 12 t i więcej,

b) sposób obliczenia opłaty drogowej i wysokość stawki opłaty drogowej za 1 km odległości przejechanej po określonym odcinku drogi dla kategorii pojazdów umożliwiających przewóz więcej niż dziewięciu osób łącznie z kierowcą o największej dopuszczalnej masie całkowitej:

  • od 3,5 t do 12 t,
  • 12 t i więcej.

Stawki opłaty drogowej są według podanego powyżej rozporządzenia Rządu ustanowione:

  • dla pojazdów o największej dopuszczalnej masie całkowitej pojazdu od 3,5 t do 12 t w zależności od klasy emisji EURO i bez względu na liczbę osi przeznaczonych do przewozu więcej niż dziewięciu osób łącznie z kierowcą i dla pojazdów, które nie są przeznaczone do przewozu osób,
  • dla pojazdów o największej dopuszczalnej masie całkowitej pojazdu 12 t i więcej w zależności od klasy emisji pojazdu EURO i bez względu na ilość osi przeznaczonych do przewozu osób,

dla pojazdów o największej dopuszczalnej masie całkowitej pojazdu 12 t i więcej w zależności klasy emisji pojazdu EURO i liczby osi, które nie są przeznaczone do przewozu osób.

W celu wykluczenia jakichkolwiek wątpliwości i na podstawie podanych powyżej faktycznych i prawnych okoliczności podajemy, że dla pojazdów kategorii M (np. autobusy) istnieją dwa prymarne kryteria, na podstawie których są pojazdy kategorii kategorii M definiowane jako pojazdy objęte obowiązkiem uiszczenia opłaty drogowej i które muszą obowiązywać jednocześnie:

  • pojazdy kategorii M muszą być klasyfikowane jako pojazdy silnikowe umożliwiające przewóz więcej niż dziewięciu osób łącznie z kierowcą i jednocześnie,
  • największa dopuszczalna masa całkowita pojazdu przekracza 3,5 t.

Przykłady włączenia/niewłączenia pojazdu kategorii M między pojazdy z obowiązkiem uiszczania opłaty drogowej:

  • pojazdy kategorii M o największej dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 3,5 t i ilości przewożonych osób przekraczającej 9 osób łącznie z kierowcą (a więc 10 i więcej) są objęte obowiązkiem uiszczenia opłaty drogowej – to znaczy, że płacą opłatę drogową (chodzi o kategorie M2 i M3),
  • pojazdy kategorii M o największej dopuszczalnej masie całkowitej nie przekraczającej 3,5 t i ilości przewożonych osób przekraczającej 9 osób łącznie z kierowcą (a więc 10 i więcej) nie są objęte obowiązkiem uiszczanie opłaty drogowej, ponieważ dla danej kategorii wagowej nie istnieje stawka opłaty drogowej – to znaczy, że nie płacą opłaty drogowej (kategorię M2 obejmuje obowiązek opłaty według ustawy o ruchu drogowym formą tzw. płatności czasowej = winiety autostradowe),
  • pojazdów kategorii M o największej dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 3,5 t i ilości przewożonych osób nie przekraczającej 9 osób łącznie z kierowcą (a więc 9 i mniej) nie obejmuje obowiązek opłaty drogowej z tego powodu, że nie napełniają ustawowej definicji z punktu widzenia ilości przewożonych osób – to znaczy, że nie płacą opłaty drogowej,
  • pojazdy kategorii M1 nie są włączone między pojazdy objęte obowiązkiem uiszczania opłaty drogowej – to znaczy, że nie płacą opłaty drogowej.